Logopedia jest nauką zajmującą się profilaktyką, diagnozą oraz terapią zaburzeń
rozwoju mowy, a przede wszystkim korektą wad wymowy, odbudowywaniem, usprawnianiem
i stymulowaniem procesu komunikacji dzieci i dorosłych.
Przyczyny wad wymowy:
- Zmiany anatomiczne narządów mowy i jamy ustnej, do których należą wady zgryzu,
nieprawidłowa budowa podniebienia, krótkie wędzidełko, zbyt duży język, przerośnięty
trzeci migdał, skrzywienie przegrody nosowej, - Problemy związane z narządem słuchu,
- Nieprawidłowości związane z funkcjonowaniem ośrodkowego układu nerwowego,
- Nieodpowiednie działanie narządów artykulacyjnych,
- Niewłaściwe wzorce wymowy.Przyczyny rozpadu mowy:
- Uszkodzenia struktur korowych mózgu odpowiedzialnych za proces mówienia – afazja.Czym zajmuje się neurologopeda:
- Kompleksową diagnozą logopedyczną,
- Terapią logopedyczną,
- Profilaktyką zaburzeń mowy,
- Terapią neurologopedyczną osób z uszkodzeniami mózgu na skutek udarów, guzów
mózgu, uszkodzeń mechanicznych i chorób neurologicznych.
Kompleksowa diagnoza logopedyczna – jest to ocena stopnia rozwoju mowy pacjenta z
wykorzystaniem testów, kwestionariuszy diagnostycznych połączona z wywiadem z
rodzicami/ opiekunem.
Obejmuje m.in. takie elementy jak:
- Ocena budowy i sprawności narządów artykulacyjnych (wargi, język, podniebienie)
- Ocena czynności fizjologicznych w obrębie narządów mowy (gryzienie, żucie,
połykanie), - Ocena prawidłowego oddechu,
- Ocena wymowy (tempo mowy, płynność i prozodię mowy, prawidłową realizację
poszczególnych głosek), - Badanie słuchu fonemowego (umiejętność różnicowania głosek o zbliżonych
cechach artykulacyjnych i akustycznych oraz analizy i syntezy słuchowej
wyrazów), - Ocena rozumienia mowy i nadawania mowy (mówienie).
Terapia logopedyczna obejmuje:
Korygowanie wad wymowy tj:
- Seplenienia (nieprawidłowej realizacji głosek s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż),
- Rotacyzmu (braku lub nieprawidłowej artykulacji głoski „r”),
- Kappacyzmu i gammacyzmu (nieprawidłowej artkulacji głosek k i g),
- Betacyzmu (nieprawidłowej wymowy głosek p i b),
- Lambdacyzmu (nieprawidłowej artykulacji głoski l),
- Jąkania – zaburzenie płynności mowy,
- Giełkotu – organiczne zaburzenie centralnego mechanizmu mowy charakteryzujące się szybkim tempem mówienia, powtarzaniem, opuszczaniem sylab w mowie i piśmie,
- Alalii – brak mowy na skutek uszkodzonych struktur korowych jeszcze przed rozwojem mowy (afazja dziecięca),
- Afazji – częściowa lub całkowita utrata umiejętności posługiwania się językiem na skutek uszkodzenia mózgu,
- Dysartii – zaburzenie mowy wynikające z uszkodzenia ośrodku i dróg nerwowych unerwiających narządy mowy,
- Mowy bezdźwięcznej,
- Terapii mowy na tle zakłóceń i zaburzeń układu nerwowego (np. opóźniony rozwój mowy, autyzm).